آنالیز الگوی مشارکت ایران در بازسازی کشورهای آسیب دیده از جنگ - راوه بلاگ

جهت دریافت خدمات بازسازی ساختمان با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. از طراحی پلن بازسازی تا اجرای جز به جز بازسازی منزل، ویلا و ساختمان اداری تخصص ماست.

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی خبرنگاران، پژوهشکده مطالعات فناوری طی پژوهشی به ارائه الگوی مناسب مشارکت ایران در بازسازی آسیب های ناشی از جنگ در کشورهای عراق، سوریه و یمن با حفظ منافع داخلی پرداخته است که در زیر مباحث آن مطرح می گردد:

جنگ و نزاع در سال های اخیر آسیب های فراوانی به بخش های اقتصادی و اجتماعی و زیرساختی کشورهای یمن، عراق و سوریه وارد نموده است. آمار کشته شدگان، مجروحان، احتیاجمندان و آوارگان حاصل از این حوادث بسیار چشمگیر است. ایران به عنوان کشوری هم جوار می تواند با یاری به بازسازی این کشورها از ظهور و تشدید مجدد خشونت ها و مسائل زیست محیطی، بیکاری و بیماری های واگیردار در منطقه جلوگیری کند. اقدامات اجتماعی و اقتصادی همچون پرورش نیروهای متخصص، سرمایه گذاری مشترک در زمینه داروسازی و فروش کالاهای ایرانی با یارانه خرید در این زمینه موثر خواهد بود.

چرا بازسازی کشورهای آسیب دیده جنگی، برای ایران یک ضرورت است؟

در سال های اخیر جنگ و نزاع در کشورهای عراق، سوریه و یمن منجر به کشته و مجروح شدن هزاران نفر، آوارگی و پناهندگی میلیون ها نفر و میلیاردها دلار خسارت به بخش های اجتماعی، فراوریی، اقتصادی و زیربنایی شده است. در عراق فعالیت گروه تروریستی داعش و اشغال بخش هایی از این کشور، خسارت های فراوانی ایجاد نموده است. میزان تلفات انسانی و مجروحین این خشونت تروریستی بسیار قابل توجه است، در بعضی منابع، تعداد کشته شدگان تا 1800 نفر و میزان مجروحین بالغ بر 36000 هزار نفر اعلام شده است. طی این بحران 5 میلیون شهفرایند مجبور به مهاجرت شدند و بیش از 11 میلیون نفر احتیاجمند یاری های اولیه نظیر غذا، دارو و مسکن می باشند. جنگ داخلی و دخالت نظامی خارجی صدمات زیادی به کشور سوریه وارد نموده است. هم اکنون در این کشور بیش از 13.5 میلیون نفر احتیاجمند یاری های بشر محبت آمیز هستند. از این تعداد 4.6 میلیون نفر در شرایط بسیار سختی قرار دارند. در یمن جنگ نیروهای ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی علیه این کشور از 2015 تا به امروز به صورت روز افزون موجب ویرانی اقتصاد و زیرساخت های این کشور شده است. از جمعیت 27.5 میلیون نفری این کشور حدود 11.3 میلیون نفر احتیاجمند یاری های فوری و اضطراری هستند؛ با ادامه درگیری ها این تعداد هر روزه افزایش می یابد.

احیا و بازسازی این کشورها یکی از ضرورت ها و مسئولیت های مهم ملی، منطقه ای و بین المللی به شمار می رود. چرا که عدم توجه به بازسازی هر چه سریعتر این کشورها، منجر به ظهور و تشدید مجدد خشونت ها و مسائل زیست محیطی، بیکاری و بیماری های واگیردار در این مناطق می گردد که می تواند کشورهای پیرامون را نیز متاثر سازد. این مساله توجه بسیاری از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران را که منافع اقتصادی، سیاسی امنیتی و استراتژیک متعددی در ارتباط با این کشورها دارد، به خود جلب نموده است. در این پژوهش مدل ها و استراتژی های یاری به این مناطق با حفظ منافع کشور آنالیز خواهند شد.

تحلیل الگوهای یاری در سطح بین المللی

به طور کلی دو رویکرد غالب در تمامی کشورها برای یاری به کشور آسیب دیده وجود دارد. در رویکرد اول، تمایل به مشارکت در بخش های اقتصادی و عمرانی وجود دارد. چرا که کشور جنگ زده یا آسیب دیده، در درجه اول احتیاجمند بازگشت اقتصادی است. این رویکرد احتیاجمند مشارکت های مستقیم اقتصادی است و در آن مهم ترین توانمندی کشور یاری نماینده، توانمندی اقتصادی است. مسائل دیگری مانند نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی در ملاحظات برای این نوع مشارکت، در درجات بعدی قرار دارند. در رویکرد دوم تمرکز بر روی مشارکت در بخش های فرهنگی و اجتماعی است. اتخاذ این رویکرد مستلزم آشنایی با احتیاجمندی ها و ملاحظات اجتماعی و فرهنگی در کشور هدف است و ابعاد مختلفی از جمله زبان، دین، قومیت، اشتغال و… را در برمی گیرد. استفاده از نزدیکی های فرهنگی و مزیت های هم جواری و منطقه ای، می تواند زمینه ساز برنامه های عظیمتر اقتصادی و دستیابی به منافع ویژه ای از جمله جلوگیری از تضاد، دستیابی به متحد در سیاست بین الملل و … برای کشور یاری نماینده گردد. در این رویکرد احتیاج به دسترسی مستقیم به منابع اقتصادی وجود ندارد. رسیدن به تاثیرات مثبت در رویکرد اول کوتاه مدت و در رویکرد دوم بلندمدت است. همچنین پایداری کشور یاری نماینده با رویکرد اول بسته به تغییر رویکرد به سمت رویکرد اجتماعی و فرهنگی یا هزینه های اقتصادی دائمی است. با وجود محدودیت جدی در منابع اقتصادی ایران برای مشارکت در بازسازی کشورهای عراق و سوریه، به نظر می رسد راهکار بهینه برای مشارکت ایران در بازسازی این کشورها، اتخاذ روینمودهای اجتماعی و اقتصادی به طور همزمان باشد.

پیشنهاد مدل های مشارکت ایران در بازسازی کشورهای هدف

در این بخش نمونه های عملیاتی موثر از مدل های کسب وکار برای اجرا یا ترویج توسط نهادهای متولی داخلی در مشارکت برای بازسازی کشورهای آسیب دیده از جنگ، ارائه شده است.

تجهیز مراکز آموزشی، تحقیقاتی و دانشگاهی کشورهای هدف

نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران از سال 92 تا به امروز توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار می گردد. با الهام از این نمایشگاه و استفاده از مدل بسط یافته آن می توان حضوری پررنگ در بازسازی کشورهای آسیب دیده از جنگ داشت. در این روش با اعطای وام و یارانه خرید از طرف ایران برای موسسات آموزشی کشورهای آسیب دیده، هم شرایط تجهیز زیرساخت های این موسسات تسهیل می گردد و هم شرکت های دانش بنیان ایرانی با افزایش تقاضا و دست یافتن به بازاری عظیم تر، فرصت مناسبی برای ارتقا محصولات و پیشرفت پیدا می نمایند. در این مدل نظام ارزیابی و رتبه دهی از میان شرکت های متقاضی، شرکت های دانش بنیان متناسب را انتخاب می نماید. همچنین نهادی واسط به عنوان کارگزار اقتصادی و اعتباری مسئول انعقاد قراردادهای فروش با شرکت های دانش بنیان و فناور ایرانی و قراردادهای خرید با مدارس، دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور هدف خواهد بود. این نهاد، وجوه دریافتی از موسسات کشور هدف را به شرکت های دانش بنیان همراه با یارانه پرداخت نموده و تجهیزات شرکت های دانش بنیان را به موسسات تحویل می دهد. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایران مسئول نظارت بر فرایند اجرا و پرداخت هزینه ها، کارمزد و یارانه به نهاد واسط است. وزارتخانه های متولی آموزش و تحقیقات در کشور هدف مسئولیت تسهیل شرایط خرید را برای موسسات خود دارند.

فراوری قراردادی دارو در کشورهای هدف

بهداشت، درمان و سلامت یکی از محورهای مهم در بازسازی کشورهای آسیب دیده از جنگ محسوب می گردد. ایران با صندلی نخست در میان کشورهای منطقه در حوزه داروسازی، می تواند در احیا بخش های فراوریی در بهداشت و درمان، فعالیت داشته باشد. راهکار پیشنهادی در این زمینه سرمایه گذاری مشترک در این کشورها است که موجب دسترسی کارخانه های داروسازی به بازارهای خارجی می گردد. سرمایه گذارى مشترک به معناى شریک شدن با شرکت های خارجی براى فراوری یا بازاریابى کالا یا خدماتى تعیین است. در این نوع سرمایه گذاری بخشی از فرآیند فراوری در کشور هدف انجام می گردد.

انتخاب و پرورش رهبران جوان از کشورهای هدف

یکی از ارکان اصلی بازسازی در کشورهای آسیب دیده از جنگ، بازسازی سرمایه انسانی در این کشورهاست. با توجه به ماهیت میان مدت و بلندمدت برنامه های بازسازی، تربیت و پرورش مدیران و رهبرانی که بتوانند محور پیشبرد برنامه های بازسازی در کشورهایشان باشند اهمیت مضاعفی دارد. ضعف و ناکارآمدی نهادهای این کشورها تا حد زیادی با تزریق نیروهای جوان، آموزش دیده و باانگیزه جبران می گردد. این آموزش به علت از بین رفتن زیرساخت های آموزشی در کشورهای هدف بهتر است به میزبانی کشور یاری نماینده صورت بگیرد.

جمع بندی

جنگ های داخلی آسیب های زیرساختی فراوانی به کشورهای عراق، یمن و سوریه وارد نموده است. ایران با مشارکت و یاری های اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم در بازسازی این کشورها از لحاظ فرهنگی، اجتماعی، عمرانی و اقتصادی می تواند نقش مهمی ایفا نماید. اعطای وام و یارانه به کشورهای هدف به منظور خرید تجهیزات از شرکت های دانش بنیان ایرانی علاوه بر یاری به بازسازی زیرساخت ها، افزایش تقاضا و فرصت پیشرفت برای شرکت های ایرانی را نیز فراهم می نماید. سرمایه گذاری مشترک در زمینه داروسازی در کشورهای هدف، هم رشد صنعت داروسازی ایران را به همراه دارد و هم موجب احیا بخش های فراوریی حوزه بهداشت این مناطق می گردد. همچنین آموزش رهبران و متخصصان از این کشورها به میزبانی ایران می تواند پتانسیل رشد و بازیابی این کشورها را به شدت افزایش دهد.

براساس این گزارش، این مطالعه در پژوهشکده مطالعات فناوری با همکاری جواد مشایخ، مصطفی محسنی کیاسری و عفت نوروزی در سال 1398 صورت گرفته است.

منبع: سایت جامعه اندیشکده ها