افکار عمومی جایی در مدیریت کرونا ندارد - راوه بلاگ

مشروح مصاحبهی روزنامه همشهری با افشین داورپناه، انسان شناس را می خوانید:

به زعم شما چرا مردم نسبت به رعایت پروتکل های بهداشتی مرتبط با کرونا بی تفاوت شده اند؟

اول بهتر است از شما بپرسم از کجا می گویید که مردم بی تفاوت شده اند؟ براساس کدام پیمایش یا مطالعه اجتماعی چنین گزاره ای را مطرح می کنید؟ من هم البته در برخی مطبوعات خوانده ام که مثلا سخنگوی وزارت بهداشت در بهمن ماه سال 1399 گفته است: در بازه زمانی 15 تا 24بهمن ماه، میزان رعایت پروتکل های بهداشتی در بیشتر استان ها کاهشی بوده که به طور مثال در محدوده دانشگاه علوم پزشکی اصفهان این میزان از 87.17 درصد در 15بهمن ماه به 68 درصد در24 بهمن، در محدوده دانشگاه علوم پزشکی کاشان از 67.44درصد در 15بهمن ماه به 63 درصد در 24بهمن، در محدوده دانشگاه علوم پزشکی آبادان از 54.23 درصد در 15بهمن ماه به 46 درصد در 24 بهمن رسیده است.

البته مرجع یا نهادی علمی که این گزارش را تهیه نموده است معین نیست! و اینکه با چه روشی و در کدام جامعه یا نمونه آماری! مگر ما می توانیم آماری که در محدوده های فلان دانشگاه های علوم پزشکی را به تمام جامعه ایران تعمیم بدهیم؟

یعنی شما اساسا این گزاره ای را درست نمی دانید؟

برای من به عنوان یک پژوهشگر اجتماعی این نوع ارائه آمار معتبر نیست. باید شک کنم وقتی گزارش، روش شناسی و نمونه آماری آن ارائه نشده است. البته می توانم براساس مشاهده شخصی خودم در شهر تهران، حدس بزنم که مثلا در فلان مناطق یا در فلان زمان، به نظر می رسد که مردم نسبت به رعایت پروتکل ها بی تفاوتند. می خواهم به نکته مهم تری اشاره کنم و آن این واقعیت است که در 14ماهی که از ورود کرونا به ایران می گذرد و در طول 11 ماهی که از شروع به کار ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا می گذرد، هیچ داده اجتماعی ای درباره این پاندمی در ایران منتشر نشده است.

فقط هر روز آمار مرگ ومیر و مبتلایان اعلام می گردد، اما آماری که شامل متغیر های اجتماعی باشد و شما بتوانید به عنوان جامعه شناس یا انسان شناس، براساس آن تحلیل های اجتماعی ارائه کنید، منتشر نشده است. از این جهت در حوزه اجتماعی و تحلیل های اجتماعی ما نمی دانیم در ستاد ملی کرونا یا وزارت بهداشت، چه می گذرد. لااقل تا به امروز هیچ داده اجتماعی ای توسط ستاد یا وزارت بهداشت منتشر نشده.

اما ظاهرا کمیته ای به اسم کمیته اجتماعی در ستاد ملی کرونا وجود دارد!

بله، کمیته ای به اسم کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی در ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا وجود دارد. صرفا همین نوع نامگذاری نشان می دهد که پیمایش یا پایش اجتماعی در ستاد ملی کرونا، صندلیی ندارد! چطور سه موضوع اجتماعی، امنیتی و انتظامی در یک کمیته تجمیع شده؟ رویکرد ستاد ظاهرا بیشتر امنیتی و انتظامی است. بخش عمده ای از اختلال در مدیریت کرونا در ایران نیز به خاطر همین رویکرد است.

کدام نهاد علمی جامعه شناسی یا کدام جامعه شناس یا انسان شناسی در کمیته های این ستاد حضور دارند؟ هیچ کس! شما همین حالا بعد از یک سال، یک سایت یا مرجع برای ارائه داده ها و آمار های اجتماعی کرونا ندارید. خود ستاد ملی کرونا یک سایت اطلاع رسانی ندارد (اگرچه برخی بخش ها مثل بخش های مالی ستاد سایت دارند!)

براساس تحلیل خودتان، شخصا فکر می کنید مردم نسبت به رعایت پروتکل ها بی تفاوت شده اند؟ اگر چنین است به چه دلیلی؟

در مقدمه مصاحبه بیان کردم که درباره این گزاره نه ستاد، گزارش اجتماعی ارائه نموده و نه من داده هایی قابل اعتمادی دیده ام. دوم اینکه، مشاهدات مردم نگارانه من در تهران نشان می دهد برخی از مردم، نسبت به گذشته، در رعایت پروتکل ها آسان گیرتر شده اند و برخی هم بی تفاوت. با روندی که وجود داشته و با نوع مدیریتی که تا به امروز اعمال شده این چیز عجیب و دور از انتظاری نیست. متغیر ها یا دلایل زیادی در باره این امر قابل طرح است؛ ازجمله مسائل معیشتی مردم، خستگی، بلاتکلیفی، سست شدن همبستگی اجتماعی، نارضایتی اجتماعی و.... اما می خواهم یکی از مهم ترین دلایل را سوء مدیریت کرونا در کشور معرفی کنم.

وقتی شما در بحرانی ملی (که البته جهانی است) قرار دارید، مهم ترین موضوع برای اجرای درست سیاست ها و برنامه ها، توجه به افکار عمومی است. افکار عمومی در مدیریت کرونای ایران چندان صندلیی نداشته است. منظورم این است که مورد توجه قرار نگرفته. اعتماد اجتماعی مردم که شرط اساسی برای کنترل و مدیریت این بیماری است دچار اختلال شده. تصمیم گیری های همراه با تعلل ستاد ملی کرونا و همچنین رها کردن افکار عمومی، در تشدید این بی اعتمادی و در نتیجه سهل انگاری و بی تفاوتی برخی از مردم مهم ترین دلیل بوده.

کرونا یک بحران ملی است، نقش حاکمیت در مدیریت آن اساسی است و نمی توان آن را در صندلی مدیریتی به مردم حواله کرد. قاطعیت لازم دارد و این یک امر حاکمیتی است که البته بدون آماده سازی، قانع کردن و همراهی افکار عمومی غیرممکن است.

منظورتان از کم توجهی به افکار عمومی چیست؟

به نظر می رسد مدیریت کرونا ظاهرا بیشتر امری امنیتی و انتظامی تلقی شده و همین رویکرد توجه به افکار عمومی را کمرنگ تر نموده. نه ستاد، برای مدیریت و جهت دهی افکار عمومی (و درواقع افزایش اعتماد اجتماعی و همگرایی) برنامه ای داشته و نه رسانه ملی. در بسیاری از تصمیم گیری ها مردم به قدر لازم و کافی قانع کردن و توجیه نشدند و نمی شوند. هیچ برنامه رسانه ای کارآمدی وجود نداشته است.

ظاهرا هیچ سیاست و برنامه رسانه ای معینی هم وجود نداشته. رسانه های رسمی دچار روزمرگی، تکرار و فقدان پویایی و خلاقیت شده اند. مثلا شما دقت کنید در بخش خبر صداوسیمای ما، در این 14 ماه، فقط سه، چهار گزارشگر تلویزیونی درباره کرونا گزارش هایی عموما تکراری و بی خاصیت تهیه و پخش نموده اند! یعنی ما فقط به غیر از این سه، چهار گزارشگر، نیروی کاربلد و خلاق دیگری نداریم؟ این انحصار نیست؟ در فراوری همین برنامه های کم کیفیت هم تلویزیون جوری برنامه فراوری و پخش نموده است که گویی همه مردم ایران شبیه به هم هستند! مخاطب شناسی ظاهرا در این برنامه ها صندلیی ندارد.

سیاست رسانه ای ما در کرونا چندان که باید پیروز نبوده و مردم و افکار عمومی را به نحو مؤثر مدیریت و راهبری ننموده. در این شرایط و در کنار سایر تصمیم گیری ها، برخی از مردم هم از جدیت شان در رعایت پروتکل ها کاسته اند. نمی گردد که ستاد، ممنوعیت های سفر های نوروزی را بردارد و بعد انتظار سست شدن مردم در رعایت پروتکل ها را نداشته باشد. نمی گردد ستاد گرو های شغلی دو، سه و چهار را تعطیل کند و تردد در شهر کمافی السابق ادامه داشته باشد. افکار عمومی در این شرایط چرا سهل انگاری پیشه نکند؟ چرا شرایط را عادی تلقی نکند؟

فقط صداوسیما و ستاد ملی در قانع کردن و جهت دهی افکار عمومی کم کاری نموده اند؟

معتقدم بخش عمده ای از فعالیت های پیشگیرانه مردم در مواجهه با کرونا، اصلا ربطی به صداوسیما یا دولت یا ستاد ملی کرونا ندارد و نتیجه کوشش ها و اطلاع رسانی های خود مردم است. درواقع مردم دارند خودشان به داد خودشان می رسند. گاهی تأثیر یک نفر در شبکه های اجتماعی یا اینستاگرام بسیار مؤثرتر از بسیاری از برنامه های خنثی و غیرمؤثر رسانه های رسمی مثل صداوسیما یا وزارت بهداشت بوده.

گروه ساختمانی آبان: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت